Κήλη κοιλιακού τοιχώματος: Πως αντιμετωπίζονται ανώδυνα και αποτελεσματικά

Τι εννοούμε με τον όρο κήλη;

Κήλη είναι η προβολή ενός κοιλιακού σπλάγχνου (ενδοκοιλιακό λίπος, έντερο) διαμέσου ενός χάσματος του κοιλιακού τοιχώματος προκαλώντας συχνά μια διόγκωση κάτω από το δέρμα της κοιλιακής χώρας.

 

Πόσων ειδών κήλες έχουμε;

 Ανάλογα με την περιοχή που εμφανίζονται διακρίνονται σε:

  1. Κοιλιοκήλη: Η διόγκωση εμφανίζεται στην περιοχή της κοιλιάς (πρόσθιο  κοιλιακό τοίχωμα) . Αν έχει προηγηθεί χειρουργική επέμβαση και τομή στο σημείο της κήλης  τότε η κοιλιοκήλη ονομάζεται μετεγχειρητική.
  2. Βουβωνοκήλη: Η διόγκωση εμφανίζεται στη βουβωνική περιοχή.
  3. Ομφαλοκήλη: Η διόγκωση βρίσκεται στην περιοχή του ομφαλού.
  4. Μηροκήλη:  Η διόγκωση εμφανίζεται προς το εσωτερικό της μηροβουβωνικής πτυχής.
  5. Επιγαστρική κήλη: Η διόγκωση εντοπίζεται πάνω από τον ομφαλό, στη μέση γραμμή.
  6. Κήλη Spiegel, κήλη του πλάγιου κοιλιακού τοιχώματος:  Η κήλη Spiegel εντοπίζεται στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα, στο πλάγιο όριο του ορθού κοιλιακού.

 

Πως δημιουργείται η κήλη;

Κήλες μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και στα παιδιά τις περισσότερες φορές είναι εκ γενετής. Προκαλείται από μια χαλάρωση - οπή - του κοιλιακού τοιχώματος που επιτρέπει τη διέλευση του σπλάγχνου από την κοιλιά έως κάτω από το δέρμα το οποίο ο ασθενής μπορεί συχνά να ψηλαφήσει. Η χαλάρωση αυτή είναι σταδιακή και οφείλεται συνήθως σε άρση βάρους, χρόνια δυσκοιλιότητα, επίμονο βήχα, παχυσαρκία, βαριά χειρωνακτική εργασία κ.α. Παράγοντες που συνδέονται και ευνοούν τη δημιουργία κήλης είναι οι εξής:

  1. Η προδιάθεση
  2. Καταστάσεις που προκαλούν αύξηση της πίεσης στην περιοχή της κοιλιάς  (έντονη σωματική άσκηση, παχυσαρκία, δυσκοιλιότητα, πολλαπλοί τοκετοί)
  3. Προχωρημένη ηλικία και κακή διατροφή, καθώς αυτές οι καταστάσεις διαταράσσουν την ισορροπία σύνθεσης-αποδόμησης του κολλαγόνου.
  4. Οι μετεγχειρητικές τομές και τα τραύματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι ο πόνος και το κάψιμο στο σημείο δημιουργίας της κήλης. Το εξόγκωμα αυτό μεταβάλλεται με την κίνηση ,το βήχα και άλλες δραστηριότητες που απαιτούν κινήσεις των κοιλιακών μυών. Σταδιακά η κήλη αυξάνεται σε μέγεθος και η προβολή του κοιλιακού σπλάχνου προς τα έξω γίνεται εντονότερη. Στην περίπτωση της βουβωνοκήλης έχουμε μια αίσθηση βάρους και καψίματος στη βουβωνική περιοχή που συχνά αντανακλάται στην εσωτερική επιφάνεια του μηρού και στα γεννητικά όργανα ιδίως μετά από έντονο περπάτημα, τρέξιμο, άρση βάρους. Ο πόνος μπορεί να υφίσταται σε όλες τις μορφές της κήλης εξαιτίας του γεγονότος ότι το ενδοκοιλιακό σπλάγχνο εγκλωβίζεται μέσα στην κήλη και περισφίγγεται («στραγγαλίζεται») από το κηλικό στόμιο. Η διάρκεια του πόνου μπορεί να είναι από λίγα λεπτά έως και ώρες.

 

Ποιες είναι οι επιπλοκές της κήλης;

Εκτός από τον πόνο που μπορεί συχνά να προκαλεί η κήλη αναγκάζοντας τον ασθενή να απέχει από την εργασία του και τις καθημερινές δραστηριότητες του, μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του.  Η πιο σοβαρή επιπλοκή της κήλης είναι η περίσφιξη. Αυτό συμβαίνει όταν το μυϊκό άνοιγμα εγκλωβίσει και στρίψει προς τα έξω το προβάλλον σπλάχνο με αποτέλεσμα την απόφραξή του. Τις περισσότερες φορές η απόφραξη περιλαμβάνει έντερο, γεγονός που δημιουργεί αποφρακτικό ειλεό, με συμπτώματα έντονο κοιλιακό άλγος, εμετούς, διάταση της κοιλιάς κ.α. Η επιπλοκή αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα, διότι μπορεί να οδηγήσει σε παράλληλη ισχαιμία του οργάνου με τη νέκρωσή του. Αυτό θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.

 

Πότε απευθύνομαι στο χειρουργό για την κήλη μου;

 Όσο η κήλη είναι μικρή, τόσο πιο εύκολη είναι η αποκατάστασή της διασφαλίζοντας έτσι την επιτυχία της επέμβασης. Προοδευτικά η κήλη μεγαλώνει και δημιουργεί συμφύσεις -  ένα είδος κόλλας - μεταξύ των σπλάγχνων και του δέρματος που δυσκολεύει εξαιρετικά το χειρουργό στη διάρκεια της επέμβασης. Πολλές συμφύσεις δημιουργούνται επίσης και από τη χρήση της ζώνης για κήλες. Στην περίπτωση όμως που έχουμε περίσφιξη («στραγγαλισμό») ιδιαίτερα του εντέρου μέσα στην κήλη, τότε επειγόντως πρέπει να γίνει χειρουργική επέμβαση εντός 6ώρου από την έναρξη των συμπτωμάτων γιατί υπάρχει κίνδυνος νέκρωσης του εντέρου που μπορεί να οδηγήσει σε ειλεό και σήψη απειλώντας ακόμη και τη ζωή του ασθενούς.

Με ποιο τρόπο διορθώνεται μια κήλη;

Δυστυχώς τα συντηρητικά μέσα όπως η χρήση κηλεπιδέσμων («ζώνες για κήλες») ή η αποφυγή άρσης βάρους δε διορθώνουν μια κήλη. Το πρόβλημα είναι πως στο κοιλιακό τοίχωμα υπάρχει μια αδυναμία, ένα χάσμα («τρύπα») το οποίο με κάποιο τρόπο πρέπει να κλείσει. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με χειρουργική επέμβαση. Σήμερα, η ενδεδειγμένη μέθοδος είναι η χρήση πλέγματος σαν ένα είδος «μπαλώματος» ώστε να  καλυφθεί το χάσμα («τρύπα») στο κοιλιακό τοίχωμα και να μην επιτρέψει ξανά στο ενδοκοιλιακό σπλάγχνο (λίπος, έντερο) να βγεί προς τα έξω. Το πλέγμα ενισχύει το κοιλιακό τοίχωμα, είναι απόλυτα συμβατό με τον ανθρώπινο οργανισμό και ενσωματώνεται πλήρως χωρίς να προκαλεί φλεγμονή ή άλλη αντίδραση. Η τεχνική αυτή δεν ασκεί καθόλου τάση στο κοιλιακό τοίχωμα σε αντίθεση με παλιότερες τεχνικές που χρησιμοποιούσαν ράμματα για να κλείσουν το χάσμα και οι οποίες είχαν υψηλά ποσοστά υποτροπών (χαλάρωση ραμμάτων και επανεμφάνιση της κήλης).

Ποιες είναι οι σύγχρονες και πιο ανώδυνες μέθοδοι για την αποκατάσταση της κήλης;

Στις μέρες μας, η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις κλασσικές ανοιχτές μεθόδους κατά τις οποίες ο χειρουργός έκανε μια μεγάλη τομή προκειμένου να διορθώσει την κήλη και ο ασθενής μετά το χειρουργείο πονούσε υπερβολικά με συνέπεια να μένει στο κρεβάτι για πολλές μέρες και να του χορηγούνται ισχυρά αναλγητικά. Η λαπαροσκόπηση διορθώνει το πρόβλημα της κήλης μέσα από μικροτομές (0,5-1 εκατοστό) και με τη βοήθεια κάμερας υψηλής ανάλυσης μεγεθύνει την εικόνα έως και 20 φορές και επιτρέπει να διακρίνουμε εύκολα αγγεία και νεύρα και να μην τα τραυματίζουμε. Η τελευταία εξέλιξη της λαπαροσκόπησης είναι η ρομποτική χειρουργική που προσφέρει ακόμη καλύτερα εργαλεία και τρισδιάστατη απεικόνιση κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

 

Είναι εξίσου αποτελεσματική η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της κήλης σε σχέση με την ανοιχτή χειρουργική; Ποια τα πλεονεκτήματά της;

Όχι μόνο είναι εξίσου αποτελεσματική βάσει πολλών διεθνών μελετών αλλά υπερτερεί έναντι της ανοιχτής μεθόδου γιατί ο ασθενής μετά το χειρουργείο πονάει πολύ λιγότερο και σηκώνεται από το κρεβάτι την ίδια ημέρα. Τα αναλγητικά φάρμακα δεν χρειάζεται να χορηγηθούν παρά μόνο για λίγες ώρες και δεν είναι βαριά για τον ασθενή. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι μικρότερη από 24 ώρες και η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες γίνεται εντός 2 έως 3 ημερών και περιλαμβάνει περπάτημα, οδήγηση και ανέβασμα και κατέβασμα σε σκάλες. Προσοχή θέλει μόνο η έντονη σωματική άσκηση και η υπερβολική άρση βάρους για 20 ημέρες περίπου μετά την επέμβαση.

 

Πού γίνονται αυτές οι επεμβάσεις;

Η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της κήλης γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα που διαθέτουν τις κατάλληλες δομές και τον απαραίτητο εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας ώστε να διενεργούνται αυτές οι επεμβάσεις ( κήλη ) με απόλυτη ασφάλεια και επιτυχία. Ο χειρουργός πρέπει να είναι άρτια καταρτισμένος, εξειδικευμένος και με μεγάλη εμπειρία στις λαπαροσκοπικές μεθόδους και να ενημερώνεται συνεχώς για τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν στην προηγμένη λαπαροσκόπηση.