Λαπαροσκόπηση (λαπαροσκοπική χειρουργική)

Η λαπαροσκόπηση αποτελεί ίσως την πιο σημαντική εξέλιξη της Γενικής Χειρουργικής κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Αναπτύχθηκε ραγδαία τη δεκαετία του ’90 με τη χρήση οπτικών ινών και της τεχνολογίας βίντεο και από τότε έχει οδηγήσει σε επανάσταση στην πρακτική εφαρμογή της χειρουργικής.

Ο λόγος είναι ότι σε αντίθεση με την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, όπου οι τομές είναι μεγάλες, στη λαπαροσκοπική μέθοδο ο χειρουργός πραγματοποιεί την επέμβαση μέσα από πολύ μικρές τομές (χειρουργική της κλειδαρότρυπας – keyholesurgery) με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένων εργαλείων και εικόνας βίντεο. Από την οθόνη αυτή επιτρέπεται στο χειρουργό να βλέπει μεγεθυμένα τα εσωτερικά όργανα του ασθενούς. Με τη λαπαροσκόπηση οι χειρουργικές επεμβάσεις γίνονται με τέτοιο τρόπο ώστε το χειρουργικό τραύμα εισόδου να είναι μικρότερο και αυτό έχει ως συνέπεια την γρηγορότερη ανάρρωση του ασθενούς. Τα λαπαροσκοπικά εργαλεία και η κάμερα εισέρχονται στο σώμα του ασθενούς μέσα από ειδικά αυλοειδή όργανα εφοδιασμένα με αεροστεγή βαλβίδα ( trocars) και οι χειρουργικοί χειρισμοί πραγματοποιούνται έξω από το σώμα του ασθενούς, υπό άμεση όραση μέσω της κάμερας και της οθόνης.  Στην εφαρμογή της λαπαροσκοπικής μεθόδου απαιτείται μακροχρόνια εκπαίδευση, εξειδίκευση και εμπειρία, ειδικά σε προχωρημένες επεμβάσεις ( προηγμένη λαπαροσκοπική χειρουργική).  Τα οφέλη της είναι μοναδικά, καθώς ελαχιστοποιείται το χειρουργικό τραύμα, η απώλεια αίματος και ο μετεγχειρητικός πόνος.

Ποιας είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκόπησης- λαπαροσκοπικής χειρουργικής;

Η λαπαροσκόπηση προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα, τα οποία είναι τα ακόλουθα:

  1. To ελάχιστο χειρουργικό τραύμα σε αντίθεση με την ανοιχτή χειρουργική επέμβαση
  2. Η μικρότερη απώλεια αίματος
  3. Η γρηγορότερη ανάρρωση
  4. Οι λιγότεροι μετεγχειρητικοί πόνοι
  5. Η ταχύτερη έξοδος από το νοσοκομείο
  6. Οι λιγότερες αναπνευστικές και καρδιαγγειακές επιπλοκές
  7. Η εξάλειψη σχεδόν των μετεγχειρητικών επιπλοκών, οι οποίες έχουν σχέση με το τραύμα όπως η κήλη, η διάσπαση, ο χρόνιος πόνος κ.α.
  8. Η ελαχιστοποίηση πιθανοτήτων για τη δημιουργία μετεγχειρητικών συμφύσεων
  9. Η ελλειψη επαφής με το αίμα του ασθενούς, προφυλάσσοντας με αυτό τον τρόπο τη χειρουργική ομάδα από τη μετάδοση ιογενών λοιμώξεων, όπως η ηπατίτιδα
  10. Η δυνατότητα αντιμετώπισης ασθενών σε βαριά κατάσταση
  11. Σε περιπτώσεις κακοήθειας αποφεύγεται η διασπορά καρκινικών κυττάρων αφού δε χρειάζεται να φέρουμε σε επαφή τα χέρια μας με τον όγκο (nontouchtechnique)
  12. Η μεγέθυνση εικόνας κατά 10-15 φορές και καλύτερος φωτισμός την ώρα της επέμβασης
  13. Το χαμηλότερο κόστος νοσηλείας
  14. Η ταχύτερη επιστροφή στην εργασία και τις καθημερινές δραστηριότητες

Που μπορεί να εφαρμοστεί η λαπαροσκόπηση;

Οι σημερινές εφαρμογές της λαπαροσκοπικής χειρουργικής έχουν επεκταθεί σε ένα μεγάλο φάσμα επεμβάσεων, περιλαμβάνοντας απλές και εξειδικευμένες επεμβάσεις. Κάποιες από αυτές παρουσιάζονται παρακάτω:

  1. Χολοκυστεκτομή: Για την αντιμετώπιση της χοληδοχολιθίασης και χολοκυστίτιδας πραγματοποιείται λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή με τη διερεύνηση του χοληδόχου πόρου σε συνδυασμό με διεγχειρητική χολαγγειογραφία και χοληδοσκόπηση.
  2. Αντιμετώπιση της κήλης με λαπαροσκόπηση: Πραγματοποιείται μέσα από πολύ μικρές τομές με χρήση κάμερας βίντεο υψηλής ευκρίνειας και ειδικών μικρολαπαροσκοπικών εργαλείων με την τοποθέτηση πλέγματος.
  3. Σκωληκοειδεκτομή με λαπαροσκόπηση: Είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος αντιμετώπισης της οξείας σκωληκοειδίτιδος, αλλά και της διάγνωσης της παθολογίας χρόνιου πυελικού άλγους στις γυναίκες. Η εισαγωγή των χειρουργικών εργαλείων γίνεται μέσω 3 λεπτών τομών στο δέρμα και διαρκεί λιγότερο από 1 ώρα. Στην περίπτωση πυελικού άλγους η λαπαροσκόπηση μπορεί να αναδείξει προβλήματα όπως σαλπιγγίτιδα, εξωμήτριος κύηση, πυελικές συμφύσεις, καλοήθης πάθηση ωοθηκών κ.α.
  4. Λαπαροσκοπικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση σοβαρής παχυσαρκίας: Λαπαροσκοπική τεχνική τοποθέτησης γαστρικού ρυθμιζόμενου δακτυλίου, γαστρικής παράκαμψης (γαστρικό bypass) και sleevegastrectomy (γαστρικό μανίκι). Κατά την τελευταία επέμβαση αφαιρείται λαπαροσκοπικά το μεγαλύτερο μέρος του στομάχου και εκτελείται υπό γενική αναισθησία με διάρκεια 1-2 ώρες.
  5. Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση γαστροδωδεκαδακτυλικού έλκους: Για τη μείωση της γαστρικής οξύτητας και του χρόνιου έλκους εφαρμόζεται λαπαροσκοπικά η υπερεκλεκτική βαγοτομή, η επέμβαση Taylor κ.α.
  6. Χειρουργική ήπατος με λαπαροσκόπηση: Περιλαμβάνει τη βιοψία, την εκτομή καλοηθών όγκων, κύστεων και εχινόκοκκου κύστεως και την άτυπη ηπατεκτομή.
  7. Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠ): Απαραίτητος κρίνεται ο καλός προεγχειρητικός λειτουργικός έλεγχος του οισοφάγου. Οι ενδείξεις για την επέμβαση αυτή είναι τα συνεχιζόμενα συμπτώματα παλινδρόμησης, ασθενείς που δεν επιθυμούν τη δια βίου φαρμακευτική - διαιτητική θεραπεία και ασθενείς με επιπλοκές της ΓΟΠ (στένωση, εισρόφηση, βαριά οισοφαγίτιδα, οισοφάγος Barret).
  8. Αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου με λαπαροσκόπηση: Έχει αποδειχθεί αποτελεσματική, ασφαλής και με ελάχιστα μετεγχειρητικά προβλήματα. Η μεγεθυντική εικόνα προσφέρει ακριβή διαχωρισμό των μυϊκών ινών.
  9. Λαπαροσκοπική σπληνεκτομή: Σε αυτή την επέμβαση πραγματοποιείται αφαίρεση του σπλήνα, η οποία γίνεται με μικρέ τομές 5-10 mm. Η σπληνεκτομή με λαπαροσκόπηση γίνεται σε σπλήνες μικρού ή μεσαίου μεγέθους.
  10. Λαπαροσκοπική πυελική λεμφαδεκτομή: Εφαρμόζεται στην ουρολογία και γυναικολογία και κυρίως στην αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, της ουροδόχου κύστης και του τραχήλου της μήτρας.
  11. Λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων σε γυναίκες: Κύριος στόχος είναι εδώ η ανάρτηση του αυχένα της ουροδόχου κύστης για την αποκατάσταση της κυστεοουρηθρικής γωνίας.
  12. Λαπαροσκοπική επινιφριδεκτομή: Αντιμετωπίζει ένα μεγάλο φάσμα ενδοκρινολογικών παθήσεων και αφαιρεί επαρκώς τον επινεφριδιακό ιστό σε όλες τις παθολογίες συμπεριλαμβανομένου και του υποφυσιογεςνούς συνδρόμου Cushing.
  13. Χειρουργική παγκρέατος με λαπαροσκόπηση: Περιλαμβάνει περιφερική παγκρεατεκτομή ή εκπυρήνιση ινσουλινωμάτων. Επίσης, η διαγνωστική λαπαροσκόπηση προηγείται της λαπαροτομίας για τον έλεγχο μεταστάσεων.
  14. Λαπαροσκόπηση για τη σταδιοποίηση και την αντιμετώπιση νεοπλασιών του γαστρεντρερικού συστήματος: Σε ασθενείς με καρκίνο μπορεί να προσφέρει διάγνωση, λήψη βιοψιών- καλλιεργειών με άμεση αφαίρεση αλλά και εφαρμογή παρηγορητικών επεμβάσεων (bypass) με τεχνικές όπως αναστομώσεις χοληφόρων- εντέρου, στομάχου- εντέρου, εντεροεντερικές κ.α.
  15. Λαπαροσκοπική κολεκτομή: Πραγματοποιείται για την αντιμετώπιση της καλοήθους πάθησης του παχέους εντέρου και στον ιάσιμο καρκίνο της περιοχής.
  16. Λαπαροσκόπηση στην οξεία κοιλία και το τραύμα: Στην οξεια κοιλιά η λαπαροσκόπηση εφαρμόζεται σε περιπτώσεις περιτονίτιδας, ενδοκοιλιακών αποστημάτων, αποφρακτικού ειλεού, διατρήσεων κοίλων σπλάχνων κ.α. Στην περίπτωση του ενδοκοιλιακού τραύματος, η χρήση της περιορίζεται από τη διαθεσιμότητα άλλων διαγνωστικών μέσων και αντενδείκνυται σε ασθενείς με αιμοδυναμική αστάθεια και σε κρίσιμη κατάσταση. 

Πώς αισθάνεστε μετά τη λαπαροσκόπηση;

Μετά από κάθε θεραπεία με λαπαροσκόπηση είναι φυσιολογικό να νοιώθει ο ασθενής κάποιες μικρές ενοχλήσεις. Συνήθως αναφέρονται πόνοι στον ώμο, το λαιμό και την κοιλιά. Αυτά είναι αποτελέσματα του αερίου που χρησιμοποιείται για να φουσκώσει η κοιλιά και το οποίο ερεθίζει τα νεύρα του διαφράγματος και προκαλεί αντανακλαστικό πόνο στον ώμο. Μετά από 12-24 ώρες ανάρρωσης στο κρεβάτι τα συμπτώματα αυτά αρχίζουν να υποχωρούν. Ο ασθενής σηκώνεται την ίδια ημέρα της λαπαροσκόπησης και περπατάει ενώ ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ελάχιστος. Συνήθως η παραμονή στο νοσοκομείο ποικίλει από λίγες ώρες έως και 2 ημέρες ενώ η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι κατά κανόνα 1-2 εβδομάδες από την επέμβαση. Να σημειωθεί πως με την λαπαροσκόπηση η πιθανότητα μετάγγισης είναι πολύ μικρή αφού η απώλεια αίματος είναι μηδαμινή.