Όζος θυρεοειδούς
Ο όζος θυρεοειδούς είναι διόγκωση του αδένα, συμπαγής ή γεμάτη με υγρό (κυστική) ή μικτή. Σχηματίζεται στο θυρεοειδή, ένα μικροσκοπικό αδένα επάνω από το οστό της κλείδας και αγκαλιάζει την τραχεία. Στην πλειονότητά τους οι όζοι είναι καλοήθεις και ευθύνονται σε πολύ μικρό ποσοστό για καρκίνο στο θυρεοειδή.
Συνήθως μετά την ηλικία των 60 ετών ένα ποσοστό 50% μπορεί να έχει όζους, καθώς η επίπτωσή τους αυξάνει με την ηλικία ιδιαίτερα στις γυναίκες.
Τι συμπτώματα προκαλεί ο όζος θυρεοειδούς;
Ο όζος θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και εντοπίζεται τυχαία, είτε από κάποια εξέταση είτε ο ίδιος ο ασθενής να τον αισθανθεί στο λαιμό του ή να δει μια διόγκωση. Εάν είναι μεγάλος σε μέγεθος μπορεί να προκαλέσει πόνο τοπικά και πίεση στο λαιμό. Μερικά ύποπτα συμπτώματα για κακοήθεια είναι ο πόνος στο λαιμό, η γρήγορη αύξηση του μεγέθους του όζου, η αλλαγή στη φωνή, η δυσκολία στην κατάποση και οι πρησμένοι λεμφαδένες στο λαιμό. Σε κάποιες περιπτώσεις ο όζος θυρεοειδούς έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων θυροξίνης, μιας ορμόνης που απελευθερώνει ο θυρεοειδής.
Πώς διαγιγνώσκεται ο όζος θυρεοειδούς;
Ο γιατρός θα ψηλαφίσει το θυρεοειδή και θα σας ζητήσει να κάνετε τις ακόλουθες εξετάσεις:
- Εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο του αδένα
- Υπέρηχο θυρεοειδούς σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο εύρημα στην εξέταση
Στις εξετάσεις αίματος σημαντικός είναι ο προσδιορισμός της θυρεοειδούς ορμόνης (TSH), η οποία ελέγχει τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί αυξάνεται κατά πολύ και όταν υπερλειτουργεί η ορμόνη αυτή σχεδόν εξαφανίζεται. Σε περίπτωση υπερλειτουργίας του, πρέπει να γίνει και σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς, στην οποία φαίνονται οι περιοχές που μπορεί να λειτουργούν περισσότερο ή λιγότερο από το φυσιολογικό. Εάν ο όζος θυρεοειδούς λειτουργεί περισσότερο από το γύρω αδένα, προσλαμβάνει περισσότερο ισότοπο και λέγεται θερμός και είναι σχεδόν πάντα καλοήθης. Εάν ο όζος όμως δεν προσλαμβάνει ισότοπο, λέγεται ψυχρός και έχει ένα ποσοστό 5-8-% να είναι κακοήθης. Επίσης χρήσιμη είναι η μέτρηση των ορμονών που παράγει ο θυρεοειδής, της θυροξίνης (Τ4), της τριιωδοθυρονίνης(Τ3) και της καλσιτονίνης(CT). Κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει μέσα στον θυρεοειδή αδένωμα παραθυρεοειδούς, το οποίο μοιάζει με όζο θυρεοειδούς. Γι αυτό το λόγο πρέπει να προσδιορίζεται η παραθορμόνη(PTH), το ασβέστιο (Ca) και ο φώσφορος (P) του αίματος.
Στον υπέρηχο επιβεβαιώνεται εάν υπάρχει όζος θυρεοειδούς, αλλά και το μέγεθος, τη σύστασή του, το σχήμα, το περιεχόμενο, την ηχογένεια και την αγγείωσή του. Όζοι που είναι αρκετά μικροί ή βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνεια του αδένα, δεν μπορούν να ψηλαφιστούν και βρίσκονται με το υπερηχογράφημα.
Πρέπει να κάνουμε παρακέντηση σε όλους τους όζους;
Για να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να υπάρχουν οι εξής παράμετροι:
- Η διάμετρος του όζους: Συμπαγείς όζοι μεγαλύτεροι από 1 εκατοστό και κυστικοί όζοι μεγαλύτεροι από 2 εκατοστά.
- Όζοι μικρότεροι από 1 εκατοστό, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς, ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία ή ύποπτα ευρήματα στο υπερηχογράφημα. Δεν παρακεντάμε ποτέ θερμούς όζους.
- Εάν έχει γίνει ήδη παρακέντηση, αλλά ο όζος μεγαλώνει
Με την παρακέντηση μπορούμε να αφαιρέσουμε υγρό και από τις κύστες και έτσι να μικρύνουν σε μέγεθος. Η βιοψία γίνεται με μια λεπτή βελόνα με την καθοδήγηση υπερήχων και δεν χρειάζεται αναισθησία, αφού ο πόνος που προκαλείται είναι ελάχιστος.
Όζος θυρεοειδούς και θεραπεία
Αν είναι θερμός και προκαλεί υπερθυρεοειδισμό, τότε η αντιμετώπιση γίνεται είτε με αντιθυρεοειδικά φάρμακα ή με ραδιενεργό ιώδιο ή τέλος με αφαίρεση του όζου χειρουργικά. Αν ο όζος θυρεοειδούς είναι ψυχρός και η βιοψία φυσιολογική ή είναι μικρός σε μέγεθος, τότε δεν χρειάζεται ούτε φαρμακευτική αγωγή, παρά μόνο παρακολούθηση με υπερηχογράφημα κάθε χρόνο για πιθανή αύξηση του μεγέθους του. Η χειρουργική αφαίρεση του όζου γίνεται όταν υπάρχουν στοιχεία κακοήθειας στη βιοψία ή όταν η βιοψία έχει αμφίβολο αποτέλεσμα. Επίσης όταν είναι αρκετά μεγάλος (πάνω από 3 εκ.) και προκαλεί συμπτώματα ή όταν μεγαλώνει πολύ γρήγορα ακόμα και αν η βιοψία ήταν αρνητική για κακοήθεια. Τέλος, όταν υπάρχουν πολλοί όζοι και όταν ένας κυστικός όζος μαζεύει συνεχώς υγρό και χρειάζεται επανειλημμένως παρακέντηση.
Τι κινδύνους έχει ένα χειρουργείο στο θυρεοειδή;
Η χειρουργική επέμβαση είναι απολύτως ασφαλής και αναίμακτη. Χρησιμοποιούνται ειδικά γυαλιά που μεγεθύνουν έως και 4 φορές το χειρουργικό πεδίο ώστε να μην τραυματίζονται αγγεία και νεύρα όπως επίσης και ειδικοί νευροδιεγέρτες για τον εντοπισμό και τη διαφύλαξη των λαρυγγικών νεύρων που σχετίζονται με τη φωνή και την αναπνευστική λειτουργία. Μετά το χειρουργείο ο ασθενής δεν πονάει σχεδόν καθόλου, κινητοποιείται και σιτίζεται άμεσα και σε λιγότερο από 24 ώρες πηγαίνει σπίτι του. Λαμβάνει συνήθως ασβέστιο από το στόμα για 10 ημέρες και δεν χρειάζεται αφαίρεση ραμμάτων γιατί γίνεται πλαστική στο τραύμα με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.