Πολύποδες εντέρου
Οι πολύποδες εντέρου παρουσιάζονται κυρίως στο παχύ έντερο και είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα. Οι πολύποδες είναι ένα επιπλέον κομμάτι ιστού που αναπτύσσεται στο σώμα. Οι πολύποδες εντέρου είναι συνήθως καλοήθη εξογκώματα του βλεννογόνου.
Πρέπει όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί, γιατί κάποιοι από αυτούς μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο. Οι πολύποδες χωρίζονται σε κατηγορίες βάση τον αριθμό τους, το μέγεθος, τη θέση, το σχήμα τους και τον τύπο των κυττάρων.
Πολύποδες εντέρου: Τύποι
Αναλόγως τον τύπο των κυττάρων του πολύποδα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες:
- Αδενώματα: Αυτό το είδος πολύποδα έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα εξέλιξης σε κακοήθεια. Είναι πολύ συχνοί και ξεκινούν πάντα ως καλοήθεις όγκοι. Συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και μοιάζουν με κρεατοελιές μέσα στο παχύ έντερο. Χωρίζονται σε σωληνώδη, λαχνωτά και σωληνολαχνωτά αναλόγως την υφή τους. Επίσης, κατατάσσονται και αναλόγως το βαθμό εκτροπής τους από το φυσιολογικό, σε ήπιας, μέτριας και υψηλόβαθμης δυσπλασίας. Όσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος και ο βαθμός δυσπλασίας, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εξέλιξης σε κακοήθη μορφή. Γι αυτό το λόγο πρέπει να εντοπίζονται άμεσα και προληπτικά να απομακρύνονται.
- Υπερπλαστικοι πολύποδες: Οι πολύποδες αυτοί είναι συνήθως μικροί και αρκετά συχνοί. Είναι επίπεδοι και ανοιχτόχρωμοι και δεν εξελίσσονται σε καρκίνο. Οι ασθενείς με υπερπλαστικούς πολύποδες δεν διατρέχουν κάποιο ιδιαίτερο κίνδυνο και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη παρακολούθηση.
- Οδοντωτοί πολύποδες: Έχουν χαρακτηριστικά παρόμοια με τους υπερπλαστικούς πολύποδες, αλλά μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθεια. Εντοπίζονται σχετικά δύσκολα και βρίσκονται συνήθως στο δεξιό τμήμα του παχέος εντέρου.
- Φλεγμονώδεις πολύποδες: Παρατηρούνται συνήθως σε χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα. Συνήθως είναι καλοήθεις αλλά πρέπει να ελέγχονται καθώς οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αυξάνουν την πιθανότητα καρκίνου του εντέρου.
Τι προκαλεί τους πολύποδες εντέρου και ποιοι παράγοντες συμβάλλουν αρνητικά στην εμφάνισή τους;
Τα ακριβή αίτια για τη δημιουργία των πολύποδων εντέρου δεν είναι διευκρινισμένα, υπάρχουν όμως κάποιοι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξή τους. Συγκεκριμένα:
- Ηλικία: Οι πολύποδες εντέρου εμφανίζονται σε άτομα άνω των 50 ετών
- Οικογενειακό ιστορικό: Εάν ένας από τους δύο γονείς ή τα αδέλφια πάσχουν από πολύποδες εντέρου, είναι πολύ πιθανό να αναπτύξει ένα άτομο πολύποδες και το ίδιο. Εάν πολλά μέλη της οικογενείας έχουν πολύποδες εντέρου το ποσοστό εμφάνισης μεγαλώνει.
- Διατροφή: Η φτωχή διατροφή σε φυτικές ίνες, δηλαδή φρούτα, λαχανικά και όσπρια, το κόκκινο κρέας και τροφές πλούσιες σε λίπος
- Παχυσαρκία, κάπνισμα, καθιστική ζωή.
Στους γενετικούς παράγοντες συγκαταλέγονται οι αλλαγές (μεταλλάξεις) σε γονίδια, τα οποία είναι υπεύθυνα για κάποιες σημαντικές πρωτεΐνες των κυττάρων. Όσο μεγαλύτερες είναι αυτές οι μεταλλάξεις, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες υπάρχουν να εξελιχθούν αυτά τα κύτταρα σε καρκινικά. Κάποιες μεταλλάξεις από αυτές μπορεί να κληρονομηθούν και σε επόμενα μέλη της οικογένειας.
Τι συμπτώματα παρουσιάζουν οι πολύποδες εντέρου;
Οι πολύποδες εντέρου, ιδίως όταν είναι μικροί , δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η αλλαγή στη συχνότητα των κενώσεων (συνήθως προκαλείται δυσκοιλιότητα). Τα συμπτώματα εντείνονται όταν ο πολύποδας είναι μεγαλύτερος και βρίσκεται κοντά στον πρωκτό ή στο τέλος του εντέρου. Αυτά μπορεί να είναι αιμορραγία από τον ορθό ή σιδηροπενική αναιμία και σπάνια πόνος. Η αιμορραγία εμφανίζεται κατά διαστήματα και συνήθως δεν είναι πολύ μεγάλη. Μερικοί μεγάλοι λαχνωτοί πολύποδες, μπορεί να προκαλέσουν και διάρροια ή βλεννόρροια. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο πολύποδας εναι τόσο μεγάλος που αποφράσσει το έντερο και προκαλεί ειλεό με αποτέλεσμα ο ασθενής να οδηγείται επειγόντως στο χειρουργείο.
Πώς γίνεται η διάγνωση των πολυπόδων εντέρου;
Εάν υπάρχει υποψία για την παρουσία πολύποδα, ο γιατρός διενεργεί τις παρακάτω εξετάσεις:
- Δακτυλική εξέταση ορθού: Με αυτό τον τρόπο ο γιατρός ελέγχει το τελευταίο τμήμα του έντερου, τον ορθό.
- Κολονοσκόπηση: Είναι η καλύτερη μέθοδος, διότι ο γιατρός μπορεί να δει εσωτερικά τα έντερο, τμήμα ή όλο το παχύ έντερο στην οθόνη.
- Τεστ κοπράνων: Με το τεστ κοπράνων ελέγχεται ο γενικός πληθυσμός για καρκίνο του παχέος εντέρου και η παρουσία αίματος.
- Διάβαση παχέος εντέρου: Με τη χρήση βαρίου, το παχύ έντερο φαίνεται άσπρο στις ακτινογραφίες, ενώ ο πολύποδας μαύρος.
- Αξονική κολονογραφία: Σε περιπτώσεις που η κολονοσκόπηση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί λόγω στένωσης του εντέρου από τον πολύποδα ή προηγούμενες φλεγμονές (εκκολπωματίτιδα, νόσος Crohn) γίνεται μια αξονική με ειδικό τρόπο ώστε να δούμε το εσωτερικό του εντέρου. Οι εικόνες δημιουργούνται με τη χρήση ειδικού λογισμικού (
Ποιες θεραπείες υπάρχουν για τους πολύποδες εντέρου;
Σε περίπτωση διαπίστωσης πολύποδα κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, αυτός αφαιρείται και αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση. Οι μισχωτοί πολύποδες αφαιρούνται εύκολα στα πλαίσια της κολονοσκόπησης. Αν ο πολύποδας αυτός αποδειχθεί αδενοκαρκίνωμα, ίσως χρειαστεί να γίνει κολεκτομή. Εάν ο πολύποδας είναι μεγάλος σε μέγεθος πρέπει να γίνει χειρουργείο, γιατί με την αφαίρεση κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης υπάρχει κίνδυνος αιμορραγικής διάτρησης. Η κολεκτομή γίνεται λαπαροσκοπικά και περιλαμβάνει την εκτομή του τμήματος του εντέρου που περιέχει τον πολύποδα. Αναλόγως τη θέση του πολύποδα, η επέμβαση μπορεί να είναι δεξιά κολεκτομή, αριστερή, σιγμοειδεκτομή ή χαμηλή πρόσθια εκτομή. Το πλεονέκτημα της επέμβασης λαπαροσκοπικά είναι πως ο πολύποδας αφαιρείται μαζί με το τμήμα του εντέρου και τους λεμφαδένες του χωρίς ο χειρουργός να το πιάνει το τμήμα αυτό με τα χέρια του προκαλώντας διασπορά καρκινικών κυττάρων σε περίπτωση κακοήθειας (nontouchtechnique). Οι τομές της επέμβασης είναι πολύ μικρές και ο ασθενής αναρρώνει τάχιστα παίρνοντας εξιτήριο από το νοσοκομείο σε 4 περίπου ημέρες. Οι πιθανότητες μετάγγισης αίματος ελαχιστοποιούνται με τη λαπαροσκόπηση για τους πολύποδες εντέρου.