Κύστη Κόκκυγος
Η κύστη κόκκυγος αποτελεί μια φλεγμονή στην περιοχή του κόκκυγα, η οποία δημιουργείται από την ανάπτυξη και τη διείσδυση τριχών στο δέρμα με έντονα σημάδια μόλυνσης. Ο κόκκυγας είναι ένα μικρό οστό, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή των γλουτών.
Η κύστη κόκκκυγος παρατηρείται μεταξύ του δέρματος και του κόκκυγα. Μέσα της περιέχει φλεγμονώδες πυώδες αιματηρό υγρό και η παρουσία της προκαλεί ενόχληση, πόνο και πρήξιμο. Κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει καιρό, χωρίς να ενοχλεί τον ασθενή. Η κύστη κόκκυγος είναι πιο συνηθισμένη στους άντρες (ιδιαίτερα σε αυτούς με έντονη τριχοφυΐα), χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν προσβάλλονται και οι γυναίκες. Σχεδόν ένας στους δύο άντρες θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του κύστη κόκκυγος με μεγαλύτερη συχνότητα την ηλικία των 16-25 ετών. Εμφανίζεται ως απόστημα κάτω από το δέρμα και ως συρίγγιο με ένα ή περισσότερα εξωτερικά στόμια στη μεσογλουτιαία σχισμή. Η αφαίρεση της κύστης κόκκυγας αποτελεί μια από τις πιο συχνές χειρουργικές επεμβάσεις. Ένα σπανιότερο φαινόμενο είναι η συγγενής κύστη κόκκυγος, η οποία εμφανίζεται στα νεογέννητα μωρά μετά τον τοκετό και οφείλεται συνήθως σε κύστη που δημιουργήθηκε κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη των ιστών της περιοχής.
Ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες και η αιτία δημιουργίας της κύστης κόκκυγος;
Η αιτία δημιουργίας της κύστης κόκκυγος είναι συνήθως η αναστροφή και είσοδος των τριχών στο δέρμα της περιοχής. Μικρόβια που βρίσκονται φυσιολογικά έξω από το δέρμα της περιοχής αυτής, εισέρχονται βαθύτερα μέσω της μικρής οπής του δέρματος της εισόδου της τρίχας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία χρόνιας φλεγμονής, γεγονός που σταδιακά οδηγεί στη δημιουργία κύστης κόκκυγος. Μέσα στην κύστη βρίσκονται φλεγμονώδες υγρό και πολλές φορές τρίχες. Η αναστροφή των τριχών μπορεί να προκληθεί από έντονη τριβή ή την υπερβολική πίεση. Σπανιότερα, η κύστη κόκκυγος δημιουργείται από την εμβρυϊκή ζωή, οπότε υπάρχει εκ γενετής. Επιβαρυντικοί παράγοντες για τη δημιουργία της θεωρούνται οι παρακάτω:
- Η έντονη τριχοφυΐα
- Η παχυσαρκία
- Η καθιστική ζωή
- Το φύλο (καθώς πλήττει περισσότερο τους άντρες)
Ποιες μορφές μπορεί να έχει η κύστη κόκκυγος και ποια είναι τα συμπτώματα σε κάθε περίπτωση;
Τα συμπτώματα της κύστης κόκκυγος ποικίλλουν από ασθενή σε ασθενή και εξαρτώνται από τη μορφή της κύστης. Οι μορφές αυτές είναι δύο, η χρόνια κύστη κόγγυγος και η οξεία.
- Χρόνια κύστη κόκκυγος: Σε αυτή την περίπτωση η κύστη κόκκυγος υπάρχει καιρό και είναι συνήθως ασυμπτωματική. Το παραγόμενο υγρό βρίσκει διέξοδο μέσω ενός ή περισσοτέρων συριγγίων (καναλιών) που σχηματίζονται στην περιοχή του κόκκυγος. Τα συρίγγια αυτά μπορεί να είναι εν μέρει ορατά εξωτερικά και εν μέρει μη ορατά. Τα ορατά καταλήγουν σε μικρές τρυπούλες του δέρματος, ενώ τα μη ορατά δεν έχουν βρει ακόμα σημεία διεξόδου προς το δέρμα και μπορεί να έχουν διάφορες κατευθύνσεις ( προς τον πρωκτό, τη μέση, πλάγια). Όσο η ασθένεια εξελίσσεται, τόσο μεγαλώνει το δίκτυο συριγγίων που δημιουργείται. Όπως είπαμε κατά τη χρόνια κύστη κόκκυγος δεν υπάρχουν συνήθως συμπτώματα. Κάποιες φορές μπορεί να υπάρξει ήπιος πόνος στην περιοχή και εκροή υγρού ανά περιόδους.
- Οξεία κύστη κόκκυγος: Η χρόνια κύστη κόκκυγος μετατρέπεται σε οξεία όταν τα συρίγγια αποφραχθούν και το φλεγμονώδες υγρό δεν βρίσκει διέξοδο με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστήματος. Το απόστημα δημιουργείται ξαφνικά, στην περιοχή του κόκκυγα και συνήθως παρουσιάζει τα εξής συμπτώματα:
- Τοπική διόγκωση
- Πόνος
- Ερυθρότητα
- Εκροή πυώδους υγρού από το απόστημα
- Πυρετός, ναυτία, καταβολή του οργανισμού (όχι πάντα)
Το πρήξιμο στην περιοχή του κόκκυγος είναι αρχικά μικρό, στη συνέχεια όμως μεγαλώνει και δημιουργεί δυσκολία στην καθιστική στάση. Το απόστημα που εμφανίζεται, εκτός από τον έντονο πόνο που δημιουργεί, εκρέει πυώδες υγρό με έντονη δυσάρεστη μυρωδιά.
Πολλοί ασθενείς αντιλαμβάνονται την ύπαρξη κύστης όταν προκληθεί το απόστημα, παρότι η κύστη μπορεί να προϋπήρχε.
Πώς γίνεται η διάγνωση της κύστης κόκκυγος;
Στην οξεία κύστη κόκκυγος κατά την κλινική εξέταση παρατηρείται το απόστημα με τα τυπικά στοιχεία της φλεγμονής. Αυτά είναι η ερυθρότητα και το πρήξιμο του σημείου, καθώς και ο πόνος κατά την άσκηση πίεσής του. Η διάνοιξη του αποστήματος παροχετεύει πυώδες υγρό. Στη χρόνια κύστη κόκκυγος παρατηρούνται συριγγιώδη στόμια στην περιοχή του πρωκτού, πάνω ακριβώς από την ιεροκοκκυγική συμβολή. Ένα από αυτά τα στόμια βρίσκεται ακριβώς στη μέση γραμμή. Το δερματικό στόμιο αυτού του πόρου περιέχει ιστό και πολλές φορές τρίχες. Μπορεί να υπάρχουν και άλλα στόμια σε απόσταση από τη μέση γραμμή.
Ποια είναι η θεραπεία για την κύστη κόκκυγος;
Η θεραπεία για την κύστη κόκκυγος εξαρτάται από την κατάσταση της νόσου. Εάν υπάρχει οξύ απόστημα της κύστης τότε γίνεται έλεγχος με διάνοιξη και παροχέτευση, ώστε να απελευθερωθεί το πύον και να ελαττωθεί η φλεγμονή και ο πόνος. Με τον τρόπο αυτό δεν αντιμετωπίζεται συνολικά η κύστη κόκκυγος, αλλά καθαρίζει την αποστηματική κοιλότητα από το πύον και τη φλεγμονή ανακουφίζοντας άμεσα τον ασθενή από τον πόνο. Σε αυτή τη φάση (της ύπαρξης αποστήματος), η ριζική αφαίρεση της κύστης είναι λανθασμένη, διότι μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερο τραύμα και να αυξήσει τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου. Στην περίπτωση χρόνιας κύστης κόκκυγος η θεραπεία είναι πάντα η χειρουργική επέμβαση. Με αυτό τον τρόπο αφαιρείται πλήρως η κύστη μαζί με τους συνοδούς πόρους και τα συρίγγια. Τα ποσοστά υποτροπής είναι πολύ χαμηλά. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία ή με αναισθησία αναλόγως τη βαρύτητα της νόσου και της κατάστασης του ασθενούς. Η επέμβαση γίνεται με τον κλασικό τρόπο, δηλαδή με νυστέρι ή με laser. Με τη χρήση του laser η επούλωση είναι γρηγορότερη και ο μετεγχειρητικός πόνος ελαχιστοποιείται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την συντομότερη περίοδο ανάρρωσης και τη γρηγορότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.
- Κλασική χειρουργική μέθοδος (ανοιχτή μέθοδος): Με αυτό τον τρόπο αφαιρείται πλήρως η κύστη κόκκυγος μαζί με τους πόρους και τα συρίγγια και το τραύμα παραμένει ανοικτό στην περίπτωση που υπάρχει λοίμωξη στην περιοχή. Η πιθανότητα υποτροπής είναι πολύ μικρή. Καθημερινά πρέπει να γίνονται αλλαγές του τραύματος, στην αρχή από το γιατρό στη συνέχεια και από τον ίδιο τον ασθενή. Στις αλλαγές τα επιθέματα που χρησιμοποιούνται είναι ειδικά, ώστε να μην υπάρχει πόνος και ο ασθενής να αισθάνεται άνετα όλο το 24ωρο.
- Κλειστή μέθοδος: Όταν δεν υπάρχει ενεργός φλεγμονή, η κύστη κόκκυγος μπορεί να αφαιρεθεί αφού πρώτα χαρτογραφηθεί με ειδική χρωστική, χωρίς να μείνει ανοιχτό το τραύμα. Σε αυτήν την περίπτωση γίνεται ειδική συρραφή του τραύματος και ο ασθενής γλιτώνει από τις συνεχείς αλλαγές που γίνονται μετά την ανοιχτή μέθοδο. Τα ράμματα αφαιρούνται σε 2 εβδομάδες με άριστα αποτελέσματα.
- Ελάχιστα τραυματική θεραπεία της κύστης κόκκυγος με τη χρήση laser: Η τεχνική αυτή με τη χρήση laser αποτελεί την πιο σύγχρονη και ελάχιστα επεμβατική μέθοδο που δε συνοδεύεται από τομές και ανοιχτά τραύματα, ελαχιστοποιώντας έτσι την ταλαιπωρία των ασθενών που υποβάλλονταν στην κλασική τεχνική αποκατάστασης. Το Laser αυτό είναι μια ειδική μονάδα ενδοσκοπικού laser που εκπέμπει την ενέργεια κυκλικά σε διαφορετικό μήκος κύματος και με διαφορετική ισχύ. Πραγματοποιείται χαρτογράφηση της πάσχουσας περιοχής και των συριγγωδών πόρων και καθαρίζονται προσεκτικά, με ειδικό διάλυμα, τα συρίγγια και οι πόροι από τους φλεγμονώδεις ιστούς και τις τρίχες και κατόπιν εισάγεται η οπτική ίνα laser. Έτσι καταστρέφεται εσωτερικά ο συριγγώδης πόρος, οι διακλαδώσεις του και οι κυστικοί σχηματισμοί. Ο πόρος πλένεται προσεκτικά και το σαθρό επιθήλιο αφαιρείται και αναρροφάται. Ταυτόχρονα γίνεται σχολαστική αιμόσταση με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων. Ο υπολειπόμενος πόρος μένει ανοιχτός για την παροχέτευση των παραγόμενων εκκρίσεων.
Η θεραπεία της κύστης κόκκυγος με τη χρήση laser έχει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την παραδοσιακή μέθοδο. Η καταστροφή του επιθηλίου και ο πλήρης καθαρισμός της βλάβης λόγω της χρήσης laserγίνεται με απόλυτη ακρίβεια και έτσι έχουμε την πλήρη απομάκρυνση των τριχών και των θυλάκων του συριγγίου. Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί με τοπική αναισθησία, είναι εντελώς ανώδυνη και οι πιθανότητες υποτροπής ελάχιστες. Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο λίγες ώρες μετά την επέμβαση και δεν έχει ράμματα καθώς δεν γίνεται τομή. Επίσης, δεν απαιτούνται αλλαγές και η επιστροφή του ασθενούς στις καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεση.
Πώς μπορούμε να προλάβουμε την κύστη κόκκυγος;
Σημαντικοί παράγοντες ώστε να προλάβουμε την κύστη κόκκυγος , αλλά και να αποφύγουμε την επανεμφάνισή της είναι οι ακόλουθοι:
- Διατήρηση της περιοχής καθαρής και καλό στέγνωμα μετά το μπάνιο
- Τοπική αποτρίχωση με laser
- Απώλεια βάρους
- Αποφυγή πολύωρης καθιστικής στάσης, ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική πίεση στην περιοχή.