Εκκολπώματα
Τα εκκολπώματα είναι επίκτητες, μικρές προβολές (σάκοι) που εμφανίζονται στα τοιχώματα του παχέος εντέρου. Ουσιαστικά, είναι η προσεκβολή του εσωτερικού χιτώνα (βλεννογόνος) μέσα από τα υπόλοιπα στρώματα του τοιχώματος του εντέρου. Η νόσος που προκαλείται από τα εκκολπώματα ονομάζεται εκκολπωμάτωση.
Τα εκκολπώματα είναι ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο, ειδικά στα άτομα της τρίτης ηλικίας.
Πώς δημιουργούνται τα εκκολπώματα; Ποια είναι η αιτία εμφάνισής τους;
Τα εκκολπώματα δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία του παχέος εντέρου, τα οποία δεν αντέχουν τις υψηλές εσωτερικές πιέσεις που αναπτύσσονται μέσα στον αυλό του εντέρου κατά το πέρασμα των κοπράνων και κατά τις συσπάσεις του ίδιου του εντέρου. Μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε μέρος του παχέος εντέρου (συχνότερα στο σιγμοειδές) και ποικίλλουν σε μέγεθος. Τα εκκολπώματα σχετίζονται και με τη φτωχή διατροφή σε φυτικές ίνες, καθώς αυτές είναι που εξασφαλίζουν την καλή λειτουργία του εντέρου. Οι φυτικές ίνες περνούν μέσα από τον αυλό χωρίς να διασπώνται και να κατακρατούν νερό, κάνοντας έτσι τα κόπρανα μαλακά και εύκολα να αποβληθούν. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγονται οι πιέσεις εντός του αυλού, τα τοιχώματα του παχέος εντέρου δεν αδυναμούν και η πιθανότητα δημιουργίας εκκολπωμάτων είναι μικρή.
Τι συμπτώματα προκαλούν τα εκκολπώματα; Υπάρχουν επιπλοκές;
Τα εκκολπώματα, τις περισσότερες φορές, δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Όταν υπάρχουν συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι η επίμονη δυσκοιλιότητα και οι κολικοί εντέρου ιδιαίτερα στο αριστερό μέρος της κοιλιάς. Εάν όμως μέσα στα εκκολπώματα παγιδευτούν κόπρανα ή μικρόβια από το έντερο, δημιουργείται φλεγμονή, η λεγόμενη εκκολπωματίτιδα. Τα συμπτώματα σε αυτή την περίπτωση είναι πόνος και ευαισθησία στην αριστερή πλευρά της κάτω κοιλίας, πυρετός, ρίγη, εμετός και έντονη δυσκοιλιότητα. Η εκκολπωματίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε ενδοκοιλιακό απόστημα ή περιτονίτιδα, επιπλοκή εξαιρετικά απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Μία άλλη επιπλοκή πολύ σοβαρή αποτελεί η αιμορραγία από τα εκκολπώματα.
Πώς γίνεται η διάγνωση των εκκολπωμάτων;
Καθώς τα εκκολπώματα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, συνήθως διαγιγνώσκονται τυχαία σε κάποια άλλη εξέταση του παχέος εντέρου, όπως την κολονοσκόπηση. Επίσης μπορούν να ανακαλυφθούν με τον ακτινολογικό έλεγχο με βαριούχο υποκλυσμό και με την αξονική τομογραφία. Με την αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας αναδεικνύεται και η έκταση της νόσου και ενδείκνυται ακόμα και σε περίπτωση κρίσης εκκολπωματίτιδας. Η κολονοσκόπηση σε αυτή τη φάση θα πρέπει να αποφεύγεται και να πραγματοποιείται μετά το πέρας της κρίσης, ώστε να αποφεύγεται πιθανή επιδείνωση της κλινικής εικόνας ή τραυματισμός του εντέρου.
Πώς μπορώ να προλάβω τα εκκολπώματα - πρόληψη.
Η ισορροπημένη δίαιτα είναι η κύρια μέθοδος πρόληψης των εκκολπωμάτων. Η διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες βοηθά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Οι τροφές που θα πρέπει να καταναλώνονται είναι οι εξής: φρέσκα φρούτα (χωρίς τη φλούδα), φρέσκα λαχανικά, όσπρια, ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως. Επίσης η σωματική άσκηση βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, καθώς και η κατανάλωση υγρών ( περίπου 8-10 ποτήρια καθημερινά).
Με ποιο τρόπο αντιμετωπίζονται τα εκκολπώματα;
Τα εκκολπώματα σε ασθενείς που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα δεν χρειάζονται κάποια ιδιαίτερα θεραπεία, εκτός της βελτίωσης της διατροφής με αύξηση των φυτικών ινών και των υγρών, για την αποφυγή της δυσκοιλιότητας. Με αυτό τον τρόπο μειώνονται τα συμπτώματα και οι πιθανότητες επιπλοκής, δηλαδή η εκκολπωματίτιδα και η αιμορραγία. Σε περίπτωση που εμφανιστούν επαναλαμβανόμενα επεισόδια φλεγμονών που μπορεί να απαιτούν νοσηλεία σε νοσοκομείο και αποτύχει η συντηρητική αγωγή με αντιβιοτικά, τότε απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Στη χειρουργική επέμβαση, η οποία γίνεται στις μέρες μας λαπαροσκοπικά, στόχος είναι η αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του εντέρου με τα εκκολπώματα (συνήθως αφαιρείται το σιγμοειδές κόλον). Η επέμβαση είναι αναίμακτη και ελάχιστα επώδυνη. Η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο είναι περίπου 4 ημέρες με ταχεία ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.