Παλινδρόμηση

Η παλινδρόμηση είναι μια πολύ συνηθισμένη νόσος του πεπτικού συστήματος. Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση χαρακτηρίζεται η παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου (στομαχικά υγρά) στον οισοφάγο κατά τη διάρκεια του φαγητού ή μετά από αυτό.

Το υγρό αυτό είναι όξινο και δημιουργεί την αίσθηση καψίματος. Μπορεί να παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια του ύπνου και μετά την υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Τι είναι αυτό που δημιουργεί όμως αυτή την παλινδρόμηση; Στην είσοδο του στομάχου, για την ακρίβεια στη συμβολή μεταξύ οισοφάγου και στομάχου, υπάρχει ένας μυϊκός σφιγκτήρας, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Αυτός (ανοίγοντας) επιτρέπει τη διέλευση της τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι, και συγχρόνως (κλείνοντας) εμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι στον οισοφάγο. Αν ο σφιγκτήρας αυτός δεν λειτουργεί καλά ή αν ανοίγει πολύ συχνά, τότε το οξύ του στομάχου κινείται προς τα επάνω, στον οισοφάγο.

Ποια είναι τα αίτια της παλινδρόμησης;

Η πιο συνηθισμένη αιτία της παλινδρόμησης είναι η διαφραγματοκήλη, μια ανατομική παραλλαγή του στομάχου. Το διάφραγμα (ο μυς που χωρίζει την κοιλιά από το θώρακα) είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση των οξέων μέσα στο στομάχι. Στη διαφραγματοκήλη, τα οξέα αυτά μπορεί να κινηθούν προς τον οισοφάγο και να προκαλέσουν παλινδρόμηση. Αυτό συμβαίνει διότι το άνω μέρος του στομάχου και ο οισοφαγικός σφιγκτήρας φτάνουν πάνω από το διάφραγμα. Άλλα αίτια μπορεί να είναι η κατανάλωση μεγάλων γευμάτων, η κατάκλιση αμέσως μετά το φαγητό, η παχυσαρκία ή η εγκυμοσύνη. Επίσης, η κατανάλωση ορισμένων τροφών όπως σοκολάτα, σκόρδο, κρεμμύδια, τομάτες, πικάντικες ή λιπαρές τροφές και η κατανάλωση αλκοόλ , καφέ και τσαγιού. Τέλος, υπάρχει και η περίπτωση κάποιοι άνθρωποι να γεννιούνται με αδύναμο κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της παλινδρόμησης

Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι το αίσθημα δυσφορίας ή καυστικό άλγος πίσω από το στέρνο και εμφανίζεται λίγο μετά τα γεύματα ιδίως αν ακολουθήσει σκύψιμο ή κατάκλιση. Ο πόνος αυτός μπορεί να είναι ελαφρύς ή αρκετά έντονος και συνοδεύεται συνήθως από επιστροφή όξινου γαστρικού υγρού στο στόμα. Κάποιες φορές η παλινδρόμηση προκαλεί βήχα, ρέψιμο, βραχνάδα της φωνής ή και αίσθημα κόμπου στο λαιμό.

Πώς γίνεται η διάγνωση της παλινδρόμησης;

Η πιο διαδεδομένη εξέταση για τη διάγνωση της παλινδρόμησης είναι η γαστροσκόπηση. Άλλες εξετάσεις χρήσιμες διαγνωστικά είναι η pH-μετρία, η μανομετρία οισοφάγου και το βαριούχο γεύμα.

Πώς αντιμετωπίζεται η παλινδρόμηση συντηρητικά;

 

  1. Αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες: Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τα μεγάλα γεύματα, να διακόπτει την κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης και του καπνίσματος και να φροντίζει να χάσει βάρος όταν είναι παχύσαρκος. Στον ύπνο είναι καλό να βάζει αρκετά μαξιλάρια για να μην παλινδρομούν τα οξέα και προκληθεί εισρόφηση στους πνεύμονες.
  2. Ειδικές δίαιτες: Η κατανάλωση τροφών όπως τα γαλακτοκομικά και τα λαχανικά μειώνουν με φυσικό τρόπο τη γαστρική οξύτητα.
  3. Φαρμακευτική θεραπεία: Όταν τα συμπτώματα επιμένουν τότε ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει φαρμακευτική αγωγή. Τα φάρμακα που χορηγούνται μειώνουν ή σταματούν την έκκριση γαστρικού οξέος, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να ελαττώνονται ή και να εξαφανίζονται σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών. Να σημειωθεί ότι η παλινδρόμηση δεν διορθώνεται με τη φαρμακευτική αγωγή, απλά μειώνεται η οξύτητα του γαστρικού περιεχομένου. Πρέπει επίσης να αναφερθεί πως η μακροχρόνια χορήγηση αντιόξινων φαρμάκων για την παλινδρόμηση έχει ενοχοποιηθεί για εμφάνιση άνοιας, οστεοπόρωσης, καρδιακών προβλημάτων κ.α.

Πότε οι ασθενείς με παλινδρόμηση πρέπει να χειρουργηθούν;

Η κύρια ένδειξη για τη χειρουργική αντιμετώπιση είναι η αποτυχία της φαρμακευτικής αγωγής, είτε λόγω οισοφαγικής βλάβης (οισοφαγίτιδα, οισοφάγος του Barrett), είτε λόγω επίμονων συμπτωμάτων. Στη χειρουργική επέμβαση δημιουργείται μια νέα βαλβίδα στη θέση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, η οποία αποτρέπει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη θολοπλαστική Nissen. Η επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά, με τη χρήση 5 μικρών τομών (5-10 mm) στην άνω κοιλία. Στη θολοπλαστική ο θόλος του στομάχου τυλίγεται 360 μοίρες γύρω από την γαστροοισοφαγική συμβολή. Η νοσηλεία διαρκεί 1- 2 ημέρες. Τις πρώτες 3 ημέρες λαμβάνονται υγρά και για τις επόμενες 3 εβδομάδες πολτοποιημένες τροφές. Ο μετεγχειρητικός πόνος αντιμετωπίζεται με ήπια αναλγητικά. Σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα οισοφάγου πραγματοποιείται μερική θολοπλαστική Toupet (270 μοιρών).